3-)Floyd-Rose çeşitleri

Burda bulabileceğiniz bütün köprü çeşitlerini sıralamak, dizmek gibi bir amacım yok ama bazı temel özellikler var floyd-rose'ları birbirinden ayıran. Original Floyd Rose'un versiyonları gibi düşünebilirsiniz, onlardan bahsedeceğim.


1-)Recessed Floyd

Aslında bu bildiğimiz floyd-rose'dur, non-recessed olanı anormaldir.(Türkiye'de hiç non-recessed floyd rose'u olan gitar görmedim ben şahsen) Aralarındaki fark recessed floyd-rose'larda saddle'ların vidaları için gitar gövdesinde bir oyuk olması, non-recessed olanda ise olmamasıdır.

İşte burda gördüğümüz oyuk/delik recessed bir floyd rose oluyor. Recessed floyd rose'larla 32mm uzunluğundaki sustain blockları kullanılıyor.

2-)Non-recessed floyd

Bu resimdeki gitarda ise saddle vidalarının otuması için herhangi bir ekstra oyuk yok. Sadece sustain blok'un gövdenin içine girmesini sağlayacak delik/oyuk var. Non-recessed floyd-rose'lu gitarlarda teli gerginleştirmek çok ufak bir miktar dışında mümkün olmuyor, çünkü resimden de görebileceğiniz gibi köprünün gidebilecek bir yeri yok.


Non-recessed floyd-rose'larla 42mm uzunluğundaki sustain blokları kullanılıyor köprü daha yukarıda duruyor çünkü...

3-)Single Locking FLoyd

Ben bu single locking yani tek kilitli köprü olayını bilmeden önce düşünür dururdum, neden double locking-tremolo derler diye(floyd-rose'ların çok büyük çoğunluğu double locking'dir) Double locking olan köprülerde 1. kilit kafada olan bildiğimiz kilit. 2.ci kilit ise yukarıda bahsettiğimiz metal blok ve saddle'a giren vida yardımıyla teli kilitlemek oluyormuş. Bazı floyd'lar var ki aynı sabit köprülü gitarlarda yaptığınız gibi teli gitara ucundaki topuzu kesmeden bağlıyorsunuz. Yani herhangi bir sıkıştırma kilitleme fln yok

Örnek vermek gerekirse;

Fine tunerların aşşağısına uzanan parçalar sadece saddle'ları yukarı aşşağı hareket ettirmeye yani akord etmeye yarıyor. Gördüğünüz gibi bir vida gibi çevrilebilir bişey değil. Bunlara teli bildiğimiz gibi takıyoruz, topuzlarını kesmeden.

4-)Low Profile Floyd

Bu kavram aslında çok karşılaşıp tecrübe edip de ne olduğunu bilmediğimiz bir kavram galiba. Japon Jacksonlarda kullanılan köprülere neden jt580"LP" dendiğini bir türlü anlayamazdım, jt580 yeteri kadar açıklayıcı değil mi diye düşünürdüm. Meğer ordaki "LP" "Low-Profile" demekmiş ve o köprünün low profile olmayanı da varmış. Mesela Ibanez lo-pro edge de, Ibanez edge'in low profile olanı anlamına geliyor Yukarıdaki resimlerden bir kaçında low-profile köprüler var aslında. Neyse Low profile olan köprülerle olmayanların arasındaki fark isimden de anlaşılabileceği gibi!???!, ilkinin bildiğimiz floyd, 2.sinin ise düşük bir profile sahip olan floyd-rose olması.

Low profile olmayan köprülerde, saddle'lardan çıkan vidalar saddle'larla aynı hizada düz bir şekilde gitarın arkasına doğru uzanıyor ve fine tuner'ların da bu hizanın bir miktar üstünde bulunmaları gerekiyor ki, saddleların pozisyonuna etki edebilsinler.

Low profile floyd-rose'larda ise, bu vidalar saddledan çıkıp hiçbir yere uzanmıyorlar, hemen saddle'ın arka kısmında yer alıyorlar ve fine tunerlar saddle'ların pozisyonunu saddle'lara bağlı olan ve saddlelar'dan aşşağıya doğru devam eden borular yardımıyla ayarlıyorlar. Yani single locking köprülerde olduğu gbi fine tunerların altındaki borular vida değiller, telleri sıkıştırmıyorlar, ama single locking köprülerde olduğu gibi saddle hizasında da değiller. (low profile köprüler single locking'dir demiyorum, umarım yanlış anlaşılmıyordur,sadece fine tunerlara uzanan borular 2sinde de vida görevi görmüyor. Single locking köprülerde bu vida hiç yokken, low-profile köprülerde ayrıca saddle'ın tam arkasında var. single locking olan ve low profile olan bir köprü olamaz mı? olabilir ama farklı çağların köprüleri, yani single locking olayı eskidikten sonra low-profile köprüler piyasaya çıkmışlar. yine de belki piyasada vardır bilemiyorum tam olarak.) Aşşağıya doğru yöneldikleri için fine tuner'lar da seviye olarak daha aşşağıda duruyorlar, ve bu profilden bakıldığında daha alçak bir görünüm sağlıyor. Bazıları bunu sağ ellerini koymak açısından daha rahat bulurlarken bazıları tam tersine low-profile köprüleri rahat bulmuyorlar.



String holder blocklarını sıkıştıran vidaların ve fine tunerların pozisyonlarına bakın

Bu resimdeki de Original Floyd Rose Pro, yukarıda yayların olduğu resimdeki köprü de Floyd Rose Pro'ydu.

5-)Speedloader

Speedloader Floyd Rose'un yeni nesil ürünü. Ne özelliği olduğunu ne gibi bir çalışma prensibi olduğunu tam olarak bilmiyorum. Ama çok tutulan çok kullanışlı bir şeymiş gibi görünmüyor. Göze batan tek artısı köprüyü bir düğmeyle bloklayabiliyor olmanız. Speedloader takılı bir gitardan bir kaç resim

Köprünün bir resmi:
Bu gitarın kafası, normal gitarlardaki gibi tunerları olmuyor bu speedloader köprüsü olan gitarların.


Bu da kafanın arkası
Gitarın genel bir resmi


Oldukça ilginç bir sistem, yakın zaman içerisinde biraz daha yaygınlaşırsa hakkında daha fazla bilgi edinmeye başlarız herhalde ama çıkışıyla beklenen etkiyi yapamadığı kesin

4-)Floyd-rose'un çalışma prensibi

Artık floyd-rose'un parçalarını ve ne işe yaradıklarını kaba anlamda bildiğimize göre, floyd-rose'un çalışma prensibini biraz daha detaylandırarak ve parçaları birleştirerek özetleyebiliriz. Keşke fizik profesörü olsaydım da hayvan gibi bilimsel açıklamalar yapabilseydim, ama değilim ne yazık ki ve benim açıklamalarım biraz yüzeysel olacak. Hedefim burayı okuduktan sonra mantıklı bir yaklaşımla floyd-rose içerisinde herhangi bir sorunun neden kaynaklanabileceğini anlayabilecek , gitarındaki köprü problemlerini çözebilecek nesiller yaratmak

2 farklı biçimde olayı anlatmaya çalışacağım, birisi çok basit, diğeri biraz daha kompleks.

Floyd-rose, gitarın arkasında spring claw dediğimiz vidalarla gitar gövdesine bağlı olan demir parçasına bağlanan yayların tellerdeki basıncı dengelemesi mantığıyla yapılmıştır. Yani bir yandan teller çeker, diğer yandan yaylar ve sistem dengede kalır. Köprü de (yani floyd-rose'un kendisi) işte tam bu 2 olgu arasındaki "köprüdür" Bu dengeye tellerin bir ucunun bağlı olduğu akord kolları ve kilit, tellerin kendisi, floyd-rose'un bütün parçaları ve yaylar ile yayları gövdeye bağlayan vidaların hepsi birden etki eder. Herhangi birinin ayarında yapılan bir değişiklik bütün dengeyi değiştirecektir. (nasıl olduğunu göreceğiz) Yani sabit köprülü bir gitardaki gibi, akord kolunu çevireyim telin akordu değişsin mantığı değil, herhangi bir şeyi çevireyim ve herşey dengeye gelmek için kendi kafasına göre değişsin mantığı hakimdir. Dengeyi tellere göre, tellerin istediğimiz sesi verip vermediklerine göre ayarlayacağımız ise gayet açık olsa gerek...


Şimdi bu dengeye neyin nasıl etki ettiğini biraz daha somutlaştırmaya çalışalım.


1-)Basit Yaklaşım:

Elimizde floyd rose'lu bir gitar olduğunu, köprünün gitara paralel şekilde ayarlı olduğunu ve gitarın re'ye akordlu olduğunu düşünelim. Bütün tellerin akordu da tam olsun. Bu gitarın akordunu mi'ye almaya çalışırsak ne olacak kaba anlamda ona bakalım. Yani bütün telleri 2 perde inceltmek istersek.

1-)Biz telleri gerginleştirdikçe tellerin toplam basıncı artacak ve köprü bunu yaylara iletecek.

2-)Tellerin toplam basıncı arttığı için teller yayları çekecek, yani yaylar uzayacak. Sabit köprülü bir gitarda da teller bu çekme işini yapıyorlar ama köprü sabit olduğu için bir hareket olmuyor

3-)Yaylar uzadığı için köprü havaya doğru kalkacak, yani resimdeki gibi.(teller köprüyü yukarı doğru çekecek diye de düşünebilirdik kısaca ama arkada neler olduğunu da bilmemiz lazım.)

4-)Yapanlar bilir, bütün telleri akord edip en başa döndüğümüzde akord bir miktar kaçmış olacak ve tekrar tekrar sıkmamız gerekecek telleri ve köprü giderek daha da yukarıda bir pozisyona gelecek.

Dengeyi yeniden kurmak, yani gitarı mi'de köprü gitara paralel olacak şekilde ayarlamak için floyd rose'un bir şeylerine müdahele etmemiz gerekiyor.

Yapmamız gereken basit, yaylar fazla uzadığı için köprü havaya kalkıyorsa eğer, yayları diğer tarafa doğru çekmemiz lazım. Bunu "spring claw" dediğimiz parçadaki vidaları sıkarak (gövdeye doğru sokarak) yapacağız. Bu işlem yayları diğer tarafa çekecek ve yaylardaki toplam gerginlik/ basınç da bir miktar artmış olacak, böylece tellerin basıncını daha kolay karşılayacak bir konuma gelecek. Yaylar telleri çekecek de diyebiliriz buna. Yani biraz önce teller yayları çektiği için köprü nasıl yukarı kalktıysa, vidaları sıkarak yayları diğer tarafa doğru uzattığımızda da, yaylar telleri çekip köprüyü alçaltıyor.

Biz bu mantığı isteğimize göre kullanıp köprüyü ayarlayacağız. İleride biraz daha detaylı bir şekilde bundan bahsettim.




2-)Daha Kompleks yaklaşım

Şimdi elimizde aynı marka model 2 gitar olduğunu varsayalım, birisi sabit köprülü, diğerinde ise original floyd rose var (karizmamız olsun ) Bu 2 gitarda da aynı marka ve model teller olduğunu varsayalım, 2si de mi'ye akordlu olsun. Ayrıca floyd rose'u olan gitarın kilitleri takılı olmasın/açık olsun


Sabit köprülü gitarda en üst teli "atıyorum" 2 ses inceltmek için akor kolunu 3 tur döndürmemiz gerektiğini düşünelim. Aynı şeyi floyd rose'lu gitarda yaparsak ne olur? Buna bakalım;

1-)En üst telin akor kolunu 3 tur çevirmeden önce floyd'un yayları ve telleri dengedeydi, yani köprü tellerin basıncını yaylara iletiyordu ve yayların basıncı da tellerle aynı miktardaydı.

2-)En üst telin akor kolunu çevirdiğimizde tellerin toplam basıncı bir miktar arttı (mi teli gerginleştiği için) ve bu basıncı köprü yaylara iletti. Yani köprüyü havaya doğru kaldırdı, yayları kendine doğru biraz çekti, bu da yayların uzunluğunu arttırdı. Yayların uzunluğunun artması demek yayların toplam gerginliğinin/basıncının artması demek. Bu olmak durumunda çünkü yeni bir denge sağlanacak. (özet: tellerin gerginliği arttı, yayların gerginliği ve uzunluğu arttı, köprü havaya doğru hareket etti)

3-)Bu olay kalın mi telini şöyle etkiledi; sabit köprülü gitarda telin akor koluna bağlı olmayan ucu sabit olduğu için tel 2 ses inceldi, bizim gitarımızda "köprü havaya doğru hareket ettiği için" yani telin uzunluğu bir miktar kısaldığı için (köprüdeki taraftan kısalıyor, diğer kısım akord kolunda sabit ) telimiz sabit köprülü gitarda olduğu kadar gerginleşmedi. Çünkü köprünün yukarı kalkıp telin uzunluğunu kısaltması demek telin gerginliğini düşürmesi demek. onun için sabit köprülü gitara göre daha az gerginleşti kalın mi telimiz. (tam olarak ne kadar gerginleştiğini kestirmek imkansız olsa gerek)

Eğer yaylar neden en üst teldeki basınc artışını tam olarak dengeleyecek kadar uzamıyor, yani eğer telin gerginliğine göre hareket ediyorsa, denge konumunda kalması, tel gerginleştikçe yayların da aynı miktarda uzayarak telleri kısaltıp bu gerginliği yok etmesi gibi bir durum olmuyor derseniz ideal soruyu sormuş olursunuz.

Cevap için ilk olarak dikkate almamız gereken şey, yukarıda söylediğim gibi floyd rose'da "akord kolunu çevireyim telin akordu değişsin mantığı değil, herhangi bir şeyi çevireyim "HERŞEY" kendi kafasına göre değişsin" mantığının hakim olması, yani denge tek bir tele göre değil tamamına göre kuruluyor. Burda da sadece mi teline göre değil, sistemin geneline göre bir değişiklik oluyor köprüde.

Şimdi normalde, başka bir gitarda floyd rose kolunu aşşağıya yani gitara doğru bastırdığınızı düşünün, bu durumda "BÜTÜN" teller kısalacaktır, ve "BÜTÜN" teller bir miktar gevşeyecektir.

Bizim yaptığımız deneyde, yani sadece en üst telin akord kolunu 3 tur çevirdiğimizde, aynı yukarıda söylediğim yani floyd kolunu gitara doğru bastırdığımızda olduğu gibi köprü kalkıyor (yaylar uzuyor çünkü ) ve köprü kalktığı için "BÜTÜN" tellerin uzunlukları azalıyor, yani diğer teller DE bir miktar gevşiyor. (akord kolunu 3 tur çevirdiğimizde mi teli 2 ses incelmemişti, çünkü köprünün hareketinden dolayı bir miktar gevşemişti, onun için diğer teller "de" gevşiyor. ) Soruda neden yaylar teli gerginleştiğimiz kadar gerginleşmiyor demiştik. Yani aslında yaylar tam da o kadar gerginleşiyor, fiziksel olarak aksi imkansız zaten ama bu olay sadece kalın mi teline etki etmiyor aynı zamanda diğer tellere de etki ediyor.

En üst teli 2 ses inceltmeye çalıştığımızda yayların bi miktarda uzadığını, köprünün havaya kalktığını ve bütün telleri bir miktar gevşettiğini düşünerek mi telinin neden 2 ses incelmediğini anlayabiliyoruz. Burdan direkt olarak olmasa da floyd'lu gitarları akord ederken neden tekrar tekrar baştan başlamamız gerektiğiyle ilgili bir fikir edinebiliriz sanırsam. Akord etmek için en üst teli gerginleştirdiğinizde, diğer telleri bir miktar gevşetmiş oluyorsunuz yani ve onları da yeniden gerginleştirmeniz gerekiyor. Bir alt teli gerdiğinizde bu sefer diğerleri bir miktar daha gevşiyor. her seferindeyse hedefe biraz daha yaklaşıyorsunuz çünkü çevirdiğiniz teldeki değişim diğer tellerdekinden büyük/fazla oluyor.

Bir de burdaki 3 tur 2 ses olayı biraz abartı oldu ama kafanızda daha iyi canlanabilsin diye öyle dedim. Ayrıca tek bir teli bir miktar çevirdiğimizde yayların uzunluğundaki ve köprünün pozisyonundaki değişim gözlemlenemeyecek kadar az olabilir


Mi telini gerginleştirmek yerine gevşetseydik olayın tam tersi olacaktı, yani diğer tellerin basıncı bir miktar artacak mi telininki ise istediğimizden bir miktar daha az azalacaktı. Yani mi'de olan bir gitarı drop d'ye çekmek istediğimizde diğer telleri de gevşetmemiz gerekecektir. (Burdan şunu çıkartabiliriz, sahnede mi ve drop d kullanacaksak eğer, fine tunerları en aşşağıya yakın bir pozisyonda bırakarak yani telleri bol miktarda gevşetebileceğimiz bir pozisyonda, hızlıca gitarı mi'den drop d'ye alabiliriz, hızlıcadan kastım sadece en üst kilidi açarak.

5-)Floyd-rose'lu bir gitarın artıları ve eksileri nelerdir?

Aslında düşününce floyd-rose'un genel anlamda insanın başına dert olan bir şey olduğunu fark etmek çok da zor olmasa gerek. Ama nedense bir türlü vazgeçemiyoruz floyd-rose'dan ve floyd-rose'lu gitarlardan. Sonuç olarak bir zevk/ihtiyaç meselesi. Amacım burda floyd rose'u kötülemek ya da yüceltmek değil, sadece bazı şeyleri sıralayıp floyd-rose ile sabit köprülü gitarlar arasında tercih yapmaya çalışanlara ya da floyd-rose'lu bir gitar aldığında ne gibi şeylerle karşılaşacaklarını merak edenlere biraz fikir vermek. Bu konuda kimilerine göre artı kimilerine göre eksi olabilecek bir çok şey var. Onun için artı ve eksileri ayırmayıp aklıma gelen her şeyi sıralayıp değişik görüşleri yazacağım. 1-)Sustain sorunsalı Sustain belki de bu piyasada insanlar tarafından en çok önemsenen kavram, herkes aldığı gitarın sustain'inin çok iyi olmasını istiyor. Aslında belki de büyük bir çoğunluk için aslında çok da fazla gerekli değil. Floyd-rose kullananların bir kısmı da -gayet beklenilen bir şekilde- floyd-rose'lu gitarların sustain'inin az olmasından yakınırlar. Bunun sebebi sizin de tahmin edebileceğiniz gibi floyd'un yerine konulabilmesi için gövdede açılan delik (ne kadar çok kütle o kadar çok sustain) ve daha çok tellerin bir ucunun havada salınıyor olması.(daha doğrusu yukarıda bahsettiğimiz sustain block içerisinde) Yalnız artık yüksek gainli amfiler sayesinde (floyd-roselu bir gitar kullanan bir gitaristin yüksek gain kullanma olasılığının da yüksek olduğunu düşünürsek) bu olay bir miktar sorun olmaktan çıkıyor. Ayrıca köprü ne kadar kaliteliyse, sustain block diye tabir ettiğimiz parça ne kadar ağır ne kadar yoğunsa sustain o kadar az azalacaktır, sabit köprülü veya string-thru gitarlara göre... 2-)Tondaki tokluk Yukarıda bahsettiğim gibi floyd-rose'u gövdenin içine yerleştirmek için gövdede açılan delik gövdedeki ağaç miktarını yani gitarın ağırlığını azalttığı için ve yine tellerin bir kısmı boşta sallanıyor oldukları için floyd-roselu gitarların tonları aynı özellikteki sabit köprülü gitarlara göre daha zayıf, hacimsiz oluyor. Kimileri bunun iyi bir şey olduğunu düşünebilir tabii ki, bu bir zevk meselesi ama genel görüş aksinin daha iyi olduğu yönünde Bunu gidermek için yapılabilecek çok fazla bir şey yok aslında, floyd'u bloklamak bu sorunu çözecektir büyük oranda ama tabii bunu tercih edecek olsaydınız herhalde bu yazıyı okumuyor olurdunuz, en azından bu kısmını... 3-)Tondaki metaliklik-parlaklık Floyd-roselu gitarların tonları sabit köprülü gitarlara göre daha parlak olur. Bunun sebebi de tellerin içine girdiği kütlenin metal olmasıdır. Kimileri bunun tonda sadece parlaklık gibi bir etki değil aynı zamanda metalik duyulma gibi bir etki yaptığını da söylüyorlar. Şahsen pek anlayamadığım, farkına varamadığım bir şey bu (metaliklik) ama dediğim gibi bazılarını rahatsız ediyor. Bunu gidermek için de yapılabilecek çok fazla bir şey yok. Manyetik seçimine dikkat etmek önemli ama bu konuda. Nasıl ki ağacın karakterine göre manyetiğe dikkat ediyorsak, floyd-rose'un da gitarın genel anlamda ses karakterinde payının olduğunu unutmayıp ona göre manyetik seçimi yapmak akıllıca olacaktır. 4-)Akord problemi Bu herhalde floyd rose denince akla gelen ilk şey olsa gerek! Kaliteli bir floyd-rose'u olan bir gitar mı daha iyi akord tutar yoksa sabit köprülü gitarlar mı? Genellikle sabit köprülü gitarlarda birkaç şarkıda bir akord yapmak gerekir. İyi ayarlanmış, iyi bir floyd-rose'a sahip bir gitarsa genelde çok daha fazla dayanabilir. Ama baktığımızda aldığımız floyd-rose'lu gitarın köprüsünün kötü olması olasılığı iyi olması olasılığından çok daha yüksek. Ayrıca artık sabit köprülü gitarlarda roller-nut ya da kilitli akor kulakçıkları gibi seçenekler de var. Ve bunların sayesinde onlar da gayet iyi akord tutabiliyorlar. Bir de aldığımız herhangi bir sabit köprülü gitarların akord kulakçıklarını değiştirmek kolay bir şeyken, kötü bir floyd-rose'u olan bir gitarda floyd-rose'u değiştirmek hem zor, hem zahmetli, hem de oldukça tuzlu bir iştir. Floyd-rose'lu bir gitarın akord problemiyle ilgili neler yapılabileceğini ileride yazacağım. 5-)Bendler Bu konu da bazıları tarafından aşırı derecede önemsenir. Bend yaparken sabit köprülü gitarlar tam olarak stabildir, yani sadece teli gerersiniz köprünün olaya hiç bir tepkisi yoktur veya diğer tellerin. Floyd-rose'u olan bir gitarda ise bend yapmaya çalıştığınızda köprü sizin aleyhinize çalışacaktır. Yukarıda bahsettiğimiz gibi köprünün dengeyi koruma eğilimi olacaktır. Bend yaparken teller üzerindeki toplam basınç ve floyd yaylarının toplam basıncı değişecek, bend sırasında sesi aynı miktar değiştirmek için uygulamanız gereken kuvvet de sürekli değişecektir. Kulağı iyi olanlar(?) ,bendleri çok önemseyenler, bendlerin her zaman sabit köprülü gitarlarda daha iyi daha doğal duyulduğunu söylerler. Şahsen bu da "çok fazla önemsenecek kadar" fark edEmediğim bir şey benim. Benim kulaklarım o kadar duyarlı değil yani. Ama hissiyat olarak ben de sabit köprülü gitarları bend açısından daha iyi/rahat buluyorum. Bu sorunu engellemek gidermek için tremsetter diye tabir edilen alet kullanılabilir. Yazının ilerisinde bununla ilgili de ayrı bir bölüm var 6-)Sağ elin rahatlığı Sabit köprülü veya string-thru olan gitarları bazıları sağ el açısından rahat bulmaz. Tabii ki köprü çeşidine göre değişen bir şey ama özellikle string thru gitarlarda durum genelde aynı oluyor. Floyd-rose'da özellikle low-profile floydlar sağ eli koymak için oldukça iyi bir alan açıyorlar. Yüksek miktarda palm mute yapan gitaristler için özellikle sağ el açısından floyd-rose genelde çok rahat oluyor. Bunun yanısıra low-profile olmayan floyd-rose'larda fine tunerların çalanın bileğine denk gelmesi gibi sorunlar da olabiliyor. Bir de pena tutuşu garip olan insanlar için özellikle floyd-rose'a baskı uygulayarak tellerin daha ince tınlamasına sebep olmak gibi sorunlar olabiliyor. Örnekleri çoğaltmak mümkün. Yapılması gereken belki de gitarın diğer bütün özelliklerinde olduğu gibi deneyerek buna karar vermek. Ama eğer elinizdeki gitarın köprüsüyle ilgili olarak böyle bir sorununuz varsa, her köprünün aynı sonucu vereceğini düşünmemelisiniz. Dediğim gibi özellikle low-profile floydlara bu gibi bir sorunu olanlan mutlaka göz atmalı. 7-)Zaman kaybı Floyd-rose'lu bir gitara sahip olanların %90ının bu başlığı görüp içinden "hırrr" dediğinden eminim. Ne kadar iyi, kullanışlı, isteklerimize uygun da olsa. Floyd-rose = zaman demek her daim. Özellikle sahnede çok dert olabiliyor... Akord düzenimizi değiştirirken kullandığımız tel kalınlığını değiştirirken, akordumuz bozulduğunda, tel koptuğunda hatta temizlerken bile ekstra zaman/sabır isteyen bir şey floyd-rose. Hangi köprünün iyi hangi köprünün istediğimiz gibi olduğuna karar vermek bile bir zaman kaybı. Bu yazıyı okumak bile başlı başına bir zaman kaybı sayılabilir. Yazının uzunluğuna bakıp "floyd rose = zaman kaybı" denkleminin ne kadar doğru olduğunu anlayabilirsiniz Sabit köprülü gitarlarda ise pek böyle bir sorun yok, en azından çok daha az... 8-)Tasarımsal özellikler Bunlar sabit köprülerin ya da floyd-rose'un tasarımından gelen bazı şeyler . Yani aslında tasarım aşamasında yapılan tercihler diyebiliriz. Sabit köprülü bir gitarın akordunu sahnede hiç uğraşmadan kısa bir sürede değiştirebiliriz ama floyd-rose'lu bir gitar için bu durum aynı değil. Floyd-rose'da vibrato koluyla yapabileceklerimizi tabii ki sabit köprülü gitarlarda yapamayız. Özellikle harmonikleri kullanarak çok yüksek notalara ulaşabiliriz. Sabit köprülü gitarlarda tel değiştirmek oldukça kolayken floyd-rose'da öyle değil. gibi floyd-rose'u alırken farkında olunması gereken şeyler. (gereksiz bir madde oldu bu galiba )

6-)Bir floyd-rose'u iyi yapan nedir?

Bu soru beni bu yazıyı yazmaya iten soru oldu aslında. Birkaç kere "bir köprü neye göre iyi oluyor?" sorusunun sorulduğunu ve cevaplanamadığını gördüm. Ondan sonra bir araştırma yapıp bu yazıyı yazmak geldi aklıma. Elinizde akord kaçıran bir köprü var diyelim ki. Neden akord kaçırıyor? Ya da akord kaçırmayan köprü neden kaçırmıyor. Bunun cevabını bilmek ister herkes galiba.

İlk olarak , floyd-rose'un herşeyin dengesi mantığıyla çalıştığını ve herhangi bir şeydeki herhangi bir değişikliğin dengeyi etkileyeceğini tekrar aklımıza getirmemiz lazım.

Bundan sonra dikkat edilmesi gerekense (yani köprüyü iyi yapan şey), floyd rose'un üretim kalitesi. Yani bu parçaların ayrı ayrı ne kadar kaliteli oldukları ve birleşimlerinin ne kadar sağlam olduğu. Elimize aldığımız 2 farklı saddle'ın hangisinin daha iyi olduğuna karar verebilmenin dışında hangi saddle'ın base-plate'e daha iyi yerleştiğini de düşünmeliyiz yani. (saddle'lardan birisi daha sert metalden yapılmıştır ama yüzeyi diğeri kadar pürüzsüz değildir gibi) Sonuç olarak floyd-rose bir çok parçadan oluşuyor ve bu parçalardaki herhangi bir dengesizlik herhangi birinin ya da birkaçının pozisyonlarını koruyamamaları akord kaçırma gibi sorunlara yol açacaktır. Ayrıca bir köprünün bize çıkartabileceği tek sorun da akord kaçırmak değildir.

Akord kaçıran köprülerle ilgili neler yapılabileceğini anlatırken ilk olarak köprünün birleşenlerinde belirgin bir sorun olup olmadığını kontrol etmemiz gerektiğinden bahsettim. Pahalı bir köprünün parçaları hem ayrı ayrı hem de birleşim açısından çok iyi olacaktır. Sonuç olarak parçalardan birisini yamuk üretirseniz eğer ortaya çıkan birleşim de yamuk olacaktır.

Peki bir floyd-rose parçalarının iyi olduğunu nasıl anlayabiliriz? Yani elimizdeki köprülerin çoğunun görünüşleri gayet iyi oluyor. (ben şahsen özellikle Ibanez'lerin köprülerinin çok süper göründüğünü düşünmüşümdür hep ama artık biliyorum ki Ibanez'lerin de bazı düşük model gitarlarında gayet vasat-kötü köprüler var)
Bunu anlamak için 2 yol var, 1.si tecrübenize güvenmek (galiba en geçerli, en pratik olanı bu) Yabancı forumlarda gitarların resimlerine bakarak bile köprü hakkında oldukça doğru yargılara varabilen insanlar var. Bir de bundan önemlisi elimize alıp çaldığımızda nasıl bir his verdiğine dikkat etmek. Yani "bu köprü ucuz" hissi mi yoksa "bu köprü kaliteli" hissi mi? Bu olayı dikkate alarak gerçekten kaliteli köprüleri olan birkaç gitar çaldığınızda büyük ihtimalle bu yargıya varabilmeye başlarsınız.

2.si ise eğer mümkünse parçaları tek tek, kontrol etmek/incelemek. Kullanılan string holder block'un yüzeyi bile akord olayına etki eder. Telin saddle'dan ayrıldığı yerin nasıl biçimlendirildiği mesela çok önemlidir. Mutlaka buranın çok keskin olmasından dolayı sürekli tel kopartmak gibi bir olayla karşılaşanlarınız vardır. Bu ve bunun gibi şeyler parçaların üretim kalitesinden kaynaklanır (bariz bir şekilde) Jackson japon üretimi gitarlarının köprülerini 2006 yılında geliştirdiğini söyledi. Tasarımda hiç bir fark yoktu, ayrıca aynı üretim bandından çıkıyor hala bu köprüler. Farksa kullanılan çeliğin daha yoğun, daha çok sıkıştırılmış bir çelik olmasındaydı. Sustain'in artması parçaların yerlerine daha iyi oturmaları, daha dayanıklı olmaları gibi artıları var bu olayın ama nasıl anlayabilirsiniz bunu bilmiyorum...

Eğer önceden floyd rose'u olan bir gitar çalmadıysanız ya da ben 2 şeyi de yapamam, anlamam diyorsanız. Bir köprünün kalitesi için kullanabileceğiniz süper bir ölçüt var. Yukarıda da söylediğim gibi ne kadar para o kadar kalite

7-)Floyd-rose akord kaçırıyor ne yapılabilir?

İyi ayarlandığında, parçalarındaki "giderilebilecek" sorunlar giderildiğinde, bir çok köprünün oldukça iyi akord tutması gerekir. Eğer elinizdeki köprü akord kaçırıyorsa ilk olarak parçalardan herhangi birinde bariz bir sorun olup olmadığına bakmak gerekir. Bunu da gitarın kafasından başlayarak şöyle yapabilirsiniz. 1-)Kilitler kapalıyken herhangi bir teli çalıp akord kolunu çevirin (bunu her tel için ayrı ayrı yapın) eğer seste bir değişim oluyorsa kilitler telleri tutamıyor demektir. Bunun bir çok sebebi olabilir. Sadece vidaları ya da kilitlerin o ufak tabanlarını değiştirmeniz yeterli olabilir ama belki nut'ı da değiştirmeniz gerekebilir. Buna duruma göre bakmalısınız. 2-)Eğer yukarıdaki sorun yoksa, köprüye gelip tellerin ilk girdikleri yeri kontrol edin. Tellerin saddle'lara girdiği "yol" diyebileceğimiz oyukların herhangi birinde yamukluk ekstra bir genişlik, telin oynamasını sağlayacak bir durum var mı ona bakın. 3-)String holder block dediğimiz demir parçalarını çıkartıp herhangi birinde bir yamukluk, eksiklik var mı onu kontrol edin. 4-)Saddle'ların yerlerine iyi oturup oturmadıklarını kontrol edin. Gerekirse saddle'ları çıkartıp baseplate'te herhangi bir çıkıntı pürüz yamukluk olup olmadığına bakın. 5-)Floyd postlarını kontrol edin. Yani base plate'i gövdeye bağlayan vidaları. Bunu yapmak için floyd-rose'u yerinden çıkartmanız gerekebilir. (merak etmeyin köprünüze bir şey olmaz yerine gayet kolay bir şekilde takarsınız. En kötü ihtimalle yeniden telleri takmanız gerekir sadece ki telleri çıkartmadan da yapabilirsiniz bunu) Burda kontrol etmeniz gereken şey floyd-postlarının yani tel yüksekliğini ayarlamak için çevirdiğimiz vidaların yuvalarının içinde oynayıp oynamadıklarını kontrol etmek. Ayrıca yuvaların gövdede oturdukları yerlerde oynamadıklarından da emin olmalısınız. Önce vidaları çekip oynayıp oynamadıklarına bakın, sonra da oturdukları yuvayı çekerek kontrol edin. Ayrıca base plate'in floyd postlarıyla birleştiği yerde herhangi bir hasar olup olmadığını da kontrol edin. base plate'i yani. Bunlarda bir sorun varsa, floyd-postlarının gövdede oturdukları yer haricinde, parça değişikliğine gitmeniz gerekecektir. Eğer floyd-postlarının gövdeye girdikleri yerde bir sorun, deliklerdebir gevşeklik varsa bunu kolayca yaptırabilirsiniz, yapabilirsiniz.. 6-)Fine tunerlarınızın yuvalarının gevşeyip gevşemediğine kendiliğinden dönüp dönmediklerine bakın (böyle bir sorun olsa direk farkedersiniz aslında ama siz yine de bakın) 7-)Gitarın arkasındaki delikte sustain block tabir ettiğimiz demir kütlenin hareketini engelleyecek bir şey olup olmadığına bakın. Ayrıca yaylar için de buna bakın 8 )Son olarak da spring claw dediğimiz, yayları vidalarla gövdeye bağlayan parçayı kontrol edin. Vidaların ileri geri oynamıyor olması lazım. Ayrıca bu parçanın yayları iyi tutuyor olması lazım. Bütün bunları kontrol ettikten sonra, hiç birinde bir sorun bulamadıysanız aşşağıdaki "tremsetter" tremol-no ve floyd'u bloklama kısımlarını okuyun ya da köprüyü değiştirmeyi düşünün Eğer bir sorun bulduysanız ve bunu kendiniz gideremiyorsanız ne yapacağınız açık olsa gerek

8-)Tremol-no

Bu da bu son dönemde piyasaya sürülen bir alet. Bunu tasarlayan adam baya gaz bir adam, bir çok foruma girip yapabileceği en iyi açıklamayı yapmak, kafalardaki soru işaretlerini temizlemek için uğraştığını gördüm. Tasarım aşamasında da baya kasmış, en ufak detaya kadar düşünmüş. Sitesindeki gitaristler öyle söylüyorlar.

Aletin ne olduğuna gelince, bu tremsetter gibi köprünün işleyişini "değiştiren" bir alet değil. Bu tremoloyu bir nevi açıp kapamaya yarıyor. Yani bu aleti takıyorsunuz gitara, 2 çalışma modu var. (bu modlara sadece ufak bir düğmeyi çevirerek geçebiliyorsunuz) 1. modda köprü sabitleniyor. Yani akordunuzu değiştirebiliyorsunuz istediğiniz gibi, bendlere vs. sabit köprülü gitarlar nasıl cevap/tepki veriyorlarsa sizin köprünüz de öyle oluyor. 2. modda köprü "dive only" yani telleri sadece gevşetebileceğiniz gibi çalışıyor. (bu moddayken akordunuzu düşürebilirsiniz (kalınlaştırabilirsiniz) köprünün pozisyonu değişmeyeceği için, tellerin uzunluğu yani akordları da değişmeyecektir. akla ilk olarak bu moddayken köprüyü kullanırsam akord bozulur gibi bir şey geliyor ama öyle değil, köprü yerine döndüğünde teller aynı uzunlukta kalıyorlar ) Ayrıca sitesinde bu aleti kullanan gitaristlerin yazdığına göre, floyd'u blokladığınızda olduğu gibi sustain artışı ve tonda bir tokluk da söz konusu oluyormuş. Bunlar çok önemli bence. Şahsen ben para bulduğum zaman bu aletten mutlaka alacağım.

Gitara takmaksa tremsetter'a göre çook daha kolay. Bir kere ekstra bir delik açmıyorsunuz gitara (biliyorum tremsetter kısmını okurken %99unuz "öeh, gitarı mı deleceğiz?" dediniz ) Bu aleti spring-claw dediğimiz yayları tutan parçanın yerine takıyorsunuz, yayları da bu alete takıyorsunuz, diğer ucunu da köprünün sustain block'una...

Sitesinden birkaç resim;

Bunlar da gitara takılmış hali. en üstteki resimde okla gösterdiğim yer yukarıdaki resimlerde gördüğünüz geniş olan kısım. zaten üstünde tremol-no diye yazıyor (herifin tipinin de süper olduğunu belirtmeden edemeyeceğim )


Son 2 resimde, farklı bir yöntemle takmışlar aleti. Geniş olan kısmını sustain block'a vidalamışlar.

Sitesinin linkini vereyim kendiniz inceleyin;

www.tremol-no.com

Sitesinde sıkça sorulan sorular bölümünden en önemli olduğunu düşündüğüm birkaç soruyu ve cevabını çevirdim;


-Tremol-no herhangi bir gitara takılabilir mi?
-Tremol-no 1954'ten beri üretilen, tremolo sistemi olan neredeyse bütün gitarlarda kullanılabilir. Bu işin avuç içi formülü şudur: Eğer 2-3-4 veya 5 yay varsa gitarınızın arkasında büyük ihtimalle gitarınıza tremol-no takabilirsiniz. Eğer herhangi bir köprüyle, sıradışı olan bir şeyle ilgili sorularınız varsa bize ulaşın. Gitarınızın ve köprünüzün önden ve arkadan resimlerini çekip yollayın.


-Tremol-no köprünün hissini değiştirecek mi?
-Hayır. Tremol-no, piyasadaki diğer bazı köprü bloklayan aletler gibi yayla çalışmıyor. Onun için barı kullandığınızda köprünüzün hissini değiştirmeyecektir.

9-)Floyd-rose'u bloklamak (eski kafa)

Bir çok sebepten dolayı floyd-rose'unu bloklamak isteyenler olabiliyor, bu "sebepler" tremsetter ve tremol-no kısmında baya geçti aslında ama genel olarak tekrar bahsetmek gerekirse, akord problemleri, bendlerin istenildiği gibi duyulmaması, sustain yetersizliği ve tonun istenilen kadar tok olmaması vs.. Genellikle akord problemi oluyor ama sebep.

Burda yapacağımız iş, sustain block'un 2 tarafına birşeyler yerleştirerek hareket etmesini engellemek, pozisyonunu sabitlemek olmalı. Aslında bu konuda anlatılacak çok fazla bir şey yok. sadece dikkat etmeniz gereken birkaç nokta var onlardan bahsedeceğim.

İlk olarak sustain block'unun 2 tarafına koyacağınız şeyi kafanıza göre seçebilirsiniz. Ama değişik şeylerin değişik yanları etkileri olacaktır tabii ki. Bir sürü ufak tahta parçasından silgiye, büyük (nispeten) 2 tahta parçasından vidaya kadar bir sürü şey kullananı gördüm. Bunların bazıları takıp çıkartmak konusunda rahatlık sağlayabilir, ama sustain block'un 2 tarafını birden sıkı bir şekilde kapatan 2 tane tahta parçası bence en iyi işi görecektir. Yukarıda bahsettiğim gibi bu tahta parçaları sustain'in artışını ve tona ekstra bir tokluk gelmesini sağlayacakları için ne kadar iyi temas ederlerse, ne kadar büyük olurlarsa ve en önemlisi ne kadar çok yüzey alanından temas ederlerse o kadar iyi. Floyd-rose'un gövde ile beraber titreşmesini sağlıyoruz çünkü bu sayede. Tellerin 2 ucu da gövdeye girmiş oluyor böylece, yani 1 ucu havada salınmıyor. Bir de buraya koyacağınız şeyleri yapıştırmanıza gerek yok, eğer tahta vs. gibi birşey kullanacaksanız biraz sıkı olmasına dikkat etmeniz yeterli. Yapıştırırsanız eğer sonra bu şeyi çıkartmak istediğinizde sorun olabilir. Bir de gerekli tahtayı nerden bulabilirim derseniz, köprünün 2 tarafının ölçülerini alıp, herhangi bir marangoza fln giderseniz size yardımcı olacaktır. Şunu da ekliyim, mesela ölçtünüz kalınlık olarak bir taraf 17mm çıktı. Marangoza gidip 16-17-18mm kalınlığında tahtalar isteyin, hangisinin tam oturacağını bilemezsiniz. en fazla 2 milyon para alacaktır sizden Derinliği ölçmeyi de unutmuyorsunuz tabii ama o nispeten çok kolay.

Neyse, dikkat etmemiz gereken ilk ve belki de tek şey, bloklama işlemine başlamadan önce köprüyü isteğimiz pozisyona getirmek. Yani mesela tam paralel olmasını sağlamak (eğer istenilen buysa, ki genelde budur) Floyd-rose'u blokladıktan sonra yayların bir işlevi kalmıyor aslında köprüyü tutmak açısından ama topraklama olayı için önemliler, eğer yayları çıkartırsanız floyd-rose'dan farklı bir kabloyla topraklama yapmanız gerekecektir.

Birkaç tane bloklanmış floyd-rose resmi koymak gerekirse;
burda da adam bir vida mekanizması monte etmiş gitara. Bu köprüyü tek yönlü olarak blokluyor, yani telleri gevşetebiliyorsunuz


Zor görünmediğini düşünüyorum, zor bir şey de değil zaten...